Fritjof Capra schreef in zo’n veertig jaar geleden al dat we op weg zijn naar een nieuw mens- en wereldbeeld. De Hongaar Ervin Laszlo, wetenschapper, filosoof en oprichter van de Club van Boedapest schreef dat we, willen we de problemen van deze tijd werkelijk aanpakken, een nieuw bewustzijn nodig hebben. Gaat het coronavirus ons hierbij helpen?

Biedt deze crisis een kans?

Meer nog wellicht dan elke eerdere recente crisis, dwingt de pandemie die over de hele wereld mensen noopt zich terug te trekken en thuis te zitten, ons tot reflectie en nadenken. Nu auto en vliegverkeer stil zijn gevallen, wordt de lucht schoner. Verbeeld ik me of is het werkelijk zo dat de lucht boven mijn woonplaats nog nooit zo blauw is geweest als nu? Ik kan, in deze zonnige dagen, niet ophouden te kijken naar die intense blauwheid die de nog kale takken een nieuw licht geeft. Gaat dit nieuwe Licht ook ons bewustzijn doordringen?

De groep zoekers neemt wereldwijd toe

Al decennia lang uiten groepen mensen wereldwijd hun kritiek over de mondiale organisatie en verdeling van inkomen, voedsel, grondstoffen en macht. Ze hekelen de doorgaande vernietiging van natuur en leefomgeving en komen op voor de gedupeerden in onze mondiale samenleving. Spirituele leraren, astrologen, sjamanen, psychologen en alle anderen die met mensen werken schrijven over een nieuw bewustzijn, waarin we meer en vollediger mens kunnen zijn. En de groep zoekers neemt wereldwijd toe. Al jaren draag ik hieraan op bescheiden schaal mijn steentje bij. Krijgen wij nu steun uit onverwachte hoek? Ik ben blij verrast met wat ik in deze tijd in de kranten vind.

Een veranderend bewustzijn

In columns en blogs schrijf ik al langer over dat veranderende bewustzijn. Mijn eigen verandering begon met de feministische beweging in de 70tiger jaren. Of eerder al, toen ik die zin las op het stationsgebouw in Nijmegen: ‘Wie zich een eigen weg baant door het leven, hoort in het leven eens zijn eigen lied’. Ik was al jong een zoeker in een tijd dat er nog weinig aanbod was voor mensen zoals ik. Dat is in de achterliggende 50 jaar ongelooflijk veranderd. Niet alleen heeft de wederopbouw na de tweede wereldoorlog ons meer welvaart gebracht, het brengt ons ook de mogelijkheid van een nieuw bewustzijn, als we dat aan willen gaan.

Wie zich een eigen weg baant door het leven

Hier zitten we met al onze welvaart, een redelijk tot extravagant inkomen, sociale voorzieningen die de basale armoede onder grote groepen van de bevolking heeft uitgebannen. We rijden auto’s, gaan op vakantie, beschikken over internet. Dit alles geeft een gevoel van veiligheid en kan ons diep tevreden stellen. Tot we geconfronteerd worden met een veranderend klimaat tot ons aanspoort tot urgentie, met de macht van grote multinationals die alsmaar rijker worden en lak hebben aan mens en milieu, met vluchtelingen van oorlog, geweld en armoede die aan onze rijke deur kloppen. En nu dan het coronavirus. Zo veilig lijkt onze levensstijl niet. Ligt hier een kans?

Onderlinge verbanden

soekja-img-2466-tmb-1400-nc

Op een of andere manier wordt het coronavirus in verband gebracht met de manier waarop we met ons leven, onze leefomgeving, onze economie en onze medemenselijkheid omgaan. Een greep uit de artikelen die de laatste week langskwamen.

Geopolitiek

Het duurde even voordat ik die term begreep. Het meest duidelijke voorbeeld was een reportage van Zembla op woensdag 1 april. Daaruit blijkt dat de productie van grondstoffen voor onze medicijnen voor 99% in handen is van…China. En waarom? Omdat dat land deze grondstoffen het goedkoopst produceert. Trump had de neiging om niet over coronavirus maar over chinavirus te spreken. Direct kwam daar van China een reactie op: ‘we kunnen de toevoer van grondstoffen voor medicijnen stopzetten’. En wereldwijd komen we nu medicijnen tekort die broodnodig zijn voor mensen die het virus oplopen. Je loopt een risico als je voor een dubbeltje op de eerste rang wil zitten. Onze eigen geneesmiddelen fabrikanten, ooit de grootste, konden niet concurreren met de prijs die China bood. Gaat onze economie, zo afhankelijks van export en import, van duur en klimaatbelastend vervoer, nu dan toch veranderen?

De heilige koe wordt aangepakt

Nu is het tijd, zo lees ik op de Correspondent: ‘voor een economie die niet draait om groei en koopkrachtplaatjes. De tijd van economische groei als heilige koe is voorbij. Overal ter wereld is een nieuwe consensus aan het ontstaan, waarbij welzijn vóór welvaart gaat, en duurzaamheid leidend is. Deze post-growth-principes zijn meer dan idealen: ze zijn bittere noodzaak, willen we een klimaatramp voorkomen’.
Onze welvaart kan zomaar ingehaald worden, kan zomaar vernietigd worden. Dit virus, waarvan men al jaren verwachte dat het ooit zou komen, aldus Adam Cohen, emeritus hoogleraar klinische farmacologie legt de economie plat en direct zijn tal van burgers, ondanks een sociaal vangnet, de dupe.(1)

Wie zijn billen brandt…

Theoloog des vaderlands Samuel Lee, laat ons fijntjes weten dat het coronavirus niet een straf van God is; nee, volgens hem straffen we onszelf… We hebben geen verantwoordelijkheid genomen voor onze daden, aldus deze theoloog. We hebben God niet betrokken bij ons leven.(2)
Het woord straf vind ik wat ongelukkig, ook als die straf niet van God komt. Wat duidelijk wordt is dat we geconfronteerd worden met de consequenties van daden die we niet goed hadden kunnen voorzien. De verandering van het klimaat is veroorzaakt door het gebruik van fossiele brandstoffen en dat begon in de industriële revolutie (vanaf 1750 en met name in de 19e eeuw). Destijds hadden we geen notie van de effecten, onze welvaart steeg en maakte uiteindelijk een einde aan armoede voor velen.

de heilige koe spuugde goud en veel zilverlingen

Tegen de tijd dat we de consequenties wel wisten, hadden een groot aantal bedrijven en overheden alleen nog dollartekens in hun ogen; de heilige koe spuugde goud en veel zilverlingen.
Verslaving heeft grote gevolgen en gebrek aan daadkracht houdt verslaving in stand. Geen straf van god dus en ook geen straf van ons mensen. Simpel: consequenties van beleid dat eenzijdig gericht is op de groei van de economie en dat verslavend werkt.

Het basisinkomen

Hoe zou het zijn als geld en goederen eerlijker verdeeld zouden worden over alle mensen? Als de dollartekens in de ogen van velen verdwijnen en de harten zich openen. Als wij mensen massaal zouden beseffen dat we geld niet mee kunnen nemen na onze fysieke dood.
Nu er geld blijkt te zijn voor de gedupeerden in deze crisis brengt Rutger Bregman zijn pleidooi voor een basisinkomen voor iedereen opnieuw onder onze aandacht. Als we dat met ons allen kunnen betalen hoe mooi zou dat zijn? Het zou leiden tot meer gelijkheid, meer rust in onze samenleving en meer ruimte voor ons allen voor onze psychische en spirituele groei.

Blauw en groen

Drijven we zo langzaam naar een nieuwe samenleving toe? Mede door het coronavirus? Drijven we toe naar schone blauwe luchten en meer groen, naar meer thuiswerken en minder reizen? Omdat dat al direct de co2 uitstoot vermindert?

soekja-img-2519-tmb-1400-nc

Hoe gaat dat eigenlijk, dat thuiswerken? Ik werk vanaf 16 maart met cliënten online. Tot de verrassing van velen werkt het goed. Niet iedereen wil dat. Voor sommigen speelt hun thuissituatie; ze hebben te weinig privacy. Bij anderen leeft het idee dat er dan minder contact is. Ik heb nu drie weken cliënten op het scherm ontmoet en er is absoluut niet minder contact. Het is, zo ervaren ook mijn cliënten, anders niet minder. Een combinatie lijkt mij goed mogelijk.
De vraag of we vanaf nu meer gaan thuiswerken om het milieu te ontlasten en ook meer tijd (geen reistijd) overhouden voor andere dingen, wordt in diverse artikelen gesteld.

Een veranderende wereld

Een veranderend bewustzijn is onlosmakelijk verbonden met een nieuwe wereld. Wij mensen maken zelf die wereld en als een wereldbeeld niet meer voldoet, dan komt er een nieuw. Net als met het Godsbeeld. Dat voldoet ook niet meer. Volgens de theoloog van het vaderland is de straffende God vervangen door de zichzelf straffende mens. Hoe zou het zijn als we dat beeld per direct veranderen in de kritische, bewuste mens die geeft om groei, die daar alles voor wil doen, maar dan groei op alle fronten. Niet alleen in welvaart, maar ook in welzijn, in zingeving, in (spiritueel) bewustzijn. Een groei waarin we gaan beseffen dat de god uit het godsbeeld een universele kracht is die in ons woont.

'God' is een universele kracht in ieder van ons

Alles waaraan we in dit leven hechten gaat voorbij. Alles wat we investeren in onze spirituele groei, nemen we mee naar de andere dimensie. Het is de meest intelligentie investering die er bestaat. In mijn vorige blog schreef ik over crisis als kans, over de ruimte die in deze tijd ontstaat voor velen onder ons, om naar binnen te keren. Laten we dat doen, laten we op zoek gaan naar dat Zelf dat in ons woont. Het is het kostbaarste dat we hebben en het gaat nooit verloren.

Hoop in bange dagen?

Aanstaande zondag viert christelijk Nederland palmpasen. Op die dag wordt herdacht dat de rebel van Nazareth zittend op een ezel Jeruzalem binnenreed. De mensen riepen Hosannah in de Hoge. Hij had in zijn korte leven veel aanhang gekregen met zijn leringen over spirituele groei. Dat moest hij met de dood bekopen. Het is 2020 jaar geleden. Zijn we er nu wel toe aan een werkelijke doorbraak, een werkelijk nieuwe manier van leven? Is dit een tijd waarin een nieuw bewustzijn mogelijk wordt?

Laten we er voor gaan! En houd moed, neem tijd om te zitten, te voelen wat dit met je doet. Pak een schrift en schrijf. In mijn vorige blog staan een serie tips die je daarbij helpen. Een nieuwe tijd vraagt nieuwe mensen; wij kunnen hier het verschil maken.

1. Adam Cohen, Essay: ‘Mogelijk is dit een generale repetitie voor een nog ergere epidemie’, Trouw, 28 maart 2020

  1. Samuel Lee in een interview Trouw, 28 maart 2020

Geplaatst op - lees tijd 8 minutes, 8 seconds.